70 Yaşındaki Uygur Editörüne Ulaşılmıyor!

Emekli editör Kurban Mamut’un oğlu Bahram Sintash, Kasım 2017’den beri babasından hiçbir haber alamıyor, ne görebiliyor, ne de sesini duyabiliyor. Kurban Mamut, ABD’de yaşayan oğlunu ve ailesini 2017 Şubat ayında ziyarete geliyor. ABD vatandaşı olan oğlu, babasının gözaltında tutulma nedeninin, Çin sınırları dışındaki bu akraba ziyareti olduğunu düşünüyor. U. Ö. Bahram, Eylül 2018’de babası Kurban Mamut’un, “eğitim Kampına” gönderildiği öğreniyor. İleri Yaşta olan babasının   durumundan bilgi alamadından dolayı, Kurban Mamut’un sağlığından  endişeleniyor.

Yazar ve gazateci olan Kurban Mamut, devlet kontrolünde olan, Uygur kültürünü ve tarihini tanıtan “Sincan Medeniyeti” dergisinin baş editörüydü. Emekli olana kadar 1985-2011 arası “Sincan Medeniyeti” dergisinde Genel Yayın Yönetmeni olarak çalıştı.

Kurban Mamut’un oğlu Bahram Sintash, eşi ve çocuğuyla birlikte yaşadığı ve Radio Free Asia için çalıştığı Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. Kurban Mamut, Şubat 2017’de ABD ye gelerek oğlunu ziyaret etti ve oğlu, bu ziyaretin, babasının tutuklanma nedeni olabileceğini düşünüyor. Uluslararası Af Örgütü, Sincan’daki kişilerin denizaşırı seyahat, ikamet etme veya yabancı ülkelerde yaşayan akrabaları olmasi nedeniyle “yeniden eğitim Kaplarına” gönderildiği birçok kanıtı belgelediler.

Bahram Sintash, Radio Free Asia’da (RFA) Dijital İçerik Yapımcısı olarak çalışıyor. RFA’in Uygur Servisi, Sincan’daki durumları tarafsız olarak haber veren ender haber kaynaklarından biridir. Uluslararası Af Örgütü, RFA çalışanlarının aile üyelerinin, Çin hükümeti tarafından nasıl hedef alındılarını ve “eğitim yoluyla dönüşüm” diye adlandırdıkları kamplara gönderildiklerini belgelerle kanıtladı. Örneğin, muhabir Gulchehra Hoja’nın yaklaşık 20 akrabası , RFA-Uygur Servisi’nde gazetecilik yaptığı için hedef alındı ve gözaltına alındı.

Sincan, Çin’in etnik açıdan farklı bölgelerinden biridir. Çin kaynaklarına göre, bölgenin 22 milyonluk nüfusunun yarısından fazlasını Uygurlar (yaklaşık 11,3 milyon), Kazaklar (yaklaşık 1,6 milyon) ve diğer etnik Türk grupları oluşturmaktadır. Bu bölge; dilleri, Kültürleri ve yaşam biçimleriyle Çin’in iç kısımlarındaki Han Çinlilerden tamamen farklı olan Müslüman Türk gruplara mensuptur.

Mart 2017’de, Sincan hükümeti, kamu radyosu ve TV programlarını izlemeyi reddetme, sakal bırakmak, çarşaf giymek gibi bir çok normal davranışları, “aşırı radikallik” eylemi olarak tanımlayan ve yasaklayan “Aşırılıktan Arındırma” politikasını

 ortaya koyuyor.  Aşırılık yanlısı içerik olarak nitelendirdikleri makaleleri, yayınları veya görsel-işitsel materyalleri yayınlamak, indirmek, saklamak veya okumak, Çin’in ulusal politikasına karşı gelmek anlamina gelmektedir. Ayrıca Çin, hükümet kadroları için aşırılık karşıtı çalışmalarını düzenleyen bir “sorumluluk sistemi” oluşturdu ve çalışanların yıllık performanslarını takip eden ve inceleyen bir yasayi yürürlüğe koydu

“Eğitim yoluyla dönüşüm” adını verdikleri bu kamplarda bir milyondan fazla Uygur, Kazak ve diğer milletlerden oluşan Müslüman insanların tutulduğu tahmin edilmektedir. Çinli yetkililer, bu tür kampların varlığını Ekim 2018’e kadar red etmişti, sonra yabancı basın tarafından gerçekler ortaya çıkarılınca , bu kampları gönüllü, ücretsiz “mesleki eğitim” merkezleri olarak tanımlamaya başladı. Hala bu kampların amacının, insanlara iş bulmak ve yararlı vatandaşlar olmalarını sağlamak için teknik ve mesleki eğitim verdiğini iddia ediyorlar. Ancak Çin’in bu açıklaması, bu kamplardan çıkan, eski tutuklulardan toplanan belgelerdeki fiziksel yaralama, dayak, gıda yoksunluğu ve hücre hapsi raporlarıyla çekişiyor.

Çin, bağımsız uzmanların Sincan’a girmesine, koşulsuz olarak inceleme yapmasına izin vermeyerek Uluslararası Af Örgütü dahil bir çok uluslararası kurumlardan gelen çağrı ve talepleri reddetti. Çin hükümeti bunun yerine, farklı ülkelerden kendileri seçerek getirdikleri delegasyonları, Sincan’ı ziyaret etmeye davet ederek, dikkatlice düzenlenmiş ve yakından izlenen egitim okulları turlarini vererek eleştirileri susturmaya çalıştı.

Ben bu mektubu, Urumçi’de yaşayan ve Uygur dilinde yayınlanan “Xinjiang Medeniyeti” dergisinin emekli editörü olan Kurban Mamut (库尔班 · ⻢ 木 提) ile ilgili endişemi dile getirmek için yazıyorum. Kasım 2017’den beri Oğlu kendisinden hiçbir haber alamadi.  

Oğlu Bahram, Kurban Mamut’un Eylül 2018’de bir “eğitim yoluyla dönüşüm” adındaki kamplara gönderildiğini öğreniyor. Ancak, iki buçuk yıldan fazla bir süre geçmesine rağmen oğlunun hala babasından haber alamamanın hatta sesini bile duyamamanın ne kadar acı verici olduğunu düşünüyorum.

Mektup

Kurban Mamut 70 yaşında, Onun sağlığı ve durumu için büyük bir endişe duyuyorum.

Bu nedenle sizi:

– Hakkında uluslararası kabul edilen bir suç işlediğini kanıtlayan, yeterli, kabul edilebilir idda olmadığından dolayı adil, tarafsız bir mahkeme olanağı sağlanmadıkça Kurban Mamut’u serbest bırakmaya çağırıyoruz.;

– Serbest bırakılmasını  bekleyen ailesine Kurban Mamut’un nerede olduğunu açıklayın, kendi seçtiği bir avukatı tutmasina izin verin, işkence ve zulüme  maruz kalmamasını sağlayın!